Spis treści
- Jak można zdefiniować ciążę urojoną?
- Co leży u podłoża ciąży urojonej?
- Co powinno wzbudzić niepokój najbliższych? Jakie są objawy ciąży urojonej?
- Czy ciąża urojona jest niebezpieczna?
- Jak pomóc kobiecie, która zmaga się z ciążą urojoną?
- Kobieta nie zawsze jednak chce się na to zgodzić, nadal upierając się, że jest w ciąży.
- Co zatem można mówić kobiecie w ciąży urojonej? Jak ją wspierać?
Jak można zdefiniować ciążę urojoną?
Justyna Świerczyńska*: Z pewnością trudno tu mówić o chorobie, jest to raczej zaburzenie, które może przybierać różne formy i cechować się zróżnicowanym nasileniem. W klasycznym ujęciu o ciąży urojonej mówimy wówczas, gdy ciało kobiety pragnącej zajść w ciążę zachowuje się tak, jakby rzeczywiście rozwijało się w nim dziecko.
Co leży u podłoża ciąży urojonej?
Mówimy tu o zaburzeniach psychicznych, najczęściej związanych z niemożnością zaakceptowania przez kobietę braku ciąży. Mogą one przybierać różną formę: od uporczywej depresji, przez obsesyjne tropienie wszelkich śladów ciąży, po wspomnianą ciążę urojoną. Fakt że kobieta nie jest (i bardzo często nie może) być matką, jest dla kobiety nie do zaakceptowania.
Ciąża urojona jest jedną z prób zaprzeczenia tej dramatycznej rzeczywistości – to droga, którą znajduje umysł, aby otrzymać to czego pragnie. Warto zaznaczyć, że ciąża urojona może jednocześnie pełnić również funkcję ochronną, chroniąc kobietę przed czymś znaczenie groźniejszym, a więc psychicznym załamaniem, które mogłoby się pojawić, gdyby fakt niemożności zajścia w ciążę został przez kobietę przyjęty do świadomości.
Ciąża urojona: dramat kobiety bezdzietnej czy choroba psychiczna?
Co powinno wzbudzić niepokój najbliższych? Jakie są objawy ciąży urojonej?
Niezaspokojony instynkt macierzyński, podsycany dodatkowo obecnością małego dziecka w rodzinie lub w dalszym otoczeniu prowadzi do tego, że zmienia się gospodarka hormonalna kobiety.
Opieka nad takim maleństwem, częste myślenie o dziecku, przeglądanie zdjęć i stron związanych z opieką nad małymi dziećmi, oglądanie programów telewizyjnych na temat macierzyństwa, wyobrażanie sobie siebie w ciąży – to wszystko wpływa na mózg kobiety i sprawia, że ciało zaczyna reagować tak, jakby była ona rzeczywiście w stanie błogosławionym. Kobieta może mieć nawet identyczne symptomy jak w realnej ciąży - nudności, powiększone piersi, zaokrąglony brzuch.
Czy ciąża urojona jest niebezpieczna?
Może warto w tym miejscu zauważyć, że ciąża urojona od strony biologicznej zdarza się częściej niż sądzimy (powszechna jest w świecie zwierząt). Fizyczne symptomy ciąży urojonej najczęściej ustępują samoczynnie, choć z pewnością warto skonsultować je z lekarzem.
To, co powinno wzbudzić czujność najbliższych kobiety, to z pewnością samo jej podejście do bycia w ciąży urojonej. Szczególnie niepokojący może być lęk przed udaniem się do lekarza w celu potwierdzenia lub wykluczenia ciąży. Niebezpieczne może być również kwestionowanie wyników badań zaprzeczających ciąży i stanowcze upieranie się przy fakcie, że ciąża jest realna.
Nietypowe objawy ciąży: zobacz, co cię może zaskoczyć
Jak pomóc kobiecie, która zmaga się z ciążą urojoną?
Tak jak już wspomniałam, z medycznego punktu widzenia wszystko wydaje się ustępować samoistnie, choć wizyta u ginekologa z pewnością nie zaszkodzi. Gorzej rzecz się ma od strony psychiki. Kobiecie zaleca się zmianę otoczenia, unikanie kontaktu z dziećmi i kobietami w ciąży, daleki wyjazd i wypoczynek.
Kobieta nie zawsze jednak chce się na to zgodzić, nadal upierając się, że jest w ciąży.
Tu sytuacja robi się poważna. Kobieta mimo ewidentnych dowodów na to, że nie spodziewa się dziecka, stanowczo temu zaprzecza: robi kolejne badania, test ciążowy, zmienia lekarzy kwestionujących jej stan lub unika jakichkolwiek prób jego zweryfikowania, kupuje zabawki i ubranka dla dziecka, urządza pokoik dla noworodka. Takie zachowanie musi być koniecznie skonsultowane z lekarzem psychiatrą w celu wykluczenia poważniejszych zaburzeń psychicznych.
Jest to niezmiernie ważne, gdyż załamanie się systemu urojeniowego może wywołać zachowania zagrażające życiu kobiety – samouszkodzenia, próby samobójcze, silną depresję, niechęć do życia, porzucenie dotychczasowych zainteresowań, całkowite odsunięcie się od innych ludzi. Niezwykle ważne w takiej sytuacji jest wsparcie bliskich.
Jak rozpoznać zaburzenia hormonalne? 7 sygnałów, na które należy zwrócić uwagę
Co zatem można mówić kobiecie w ciąży urojonej? Jak ją wspierać?
Najważniejsze jest to, by nie oceniać kobiety, która bardzo pragnie zajść w ciążę. Niedopuszczalne jest wyśmiewanie czy krytykowanie. Warto z kolei rozmawiać o uczuciach związanych z brakiem dziecka, okazać miłość i wsparcie. Pamiętajmy, że posiadanie dziecka jest wpisane w naszą naturę. Jest silnym, uwarunkowanym biologicznie pragnieniem. Nie każda kobieta potrafi sobie poradzić z jego naporem. Jednak nie każda rodzina ma w sobie tyle cierpliwości i siły, aby wspierać kobietę z takim problem.
Jeśli jest to dla nas zbyt trudne, warto mówić o tym otwarcie i zostawić tę sprawę specjalistom. Zawsze jednak należy zachować czujność, szczególnie w chwili, gdy kobieta zaczyna przyjmować do świadomości informację, że rzeczywiście nie jest w ciąży.
To moment bardzo trudny i pod żadnym pozorem nie wolno go bagatelizować. Możemy myśleć, że najgorsze już za nami i sądzić, że wszystko się teraz ułoży. Niestety, to często mylna teoria, i jeśli kobieta na czas nie uzyska profesjonalnej pomocy, może dojść do poważnego załamania. *Justyna Świerczyńska – absolwentka Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego oraz Studiów Doktoranckich UG. Prowadzi prywatną praktykę psychoterapeutyczną zgodną ze standardami Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychoanalitycznej, którego jest członkiem. Uczestnik szkolenia z psychoterapii psychoanalitycznej (organizator: Studium Psychoterapii Psychoanalitycznej "Trójmiasto").
