Spis treści
- Wszystkim ciężarnym kontroluje się stężenie cukru we krwi, by wykluczyć cukrzycę ciążową... To rzeczywiście częsty problem?
- Czy można się uchronić przed cukrzycą ciążową?
- Co mogą jeść mamy z cukrzycą?
- Czy każda cukrzyca, która pojawia się w czasie oczekiwania na dziecko, jest typową cukrzycą ciążową?
- Jakie badania należy wykonać, by nabrać pewności, że w ciąży pojawiła się cukrzyca?
- Wykrytą cukrzycę ciążową trzeba leczyć, bo...
- Czy poród mamy z cukrzycą ciążową musi się kończyć cesarskim cięciem?
- Czy dziecko dziedziczy po mamie skłonność do cukrzycy?
- Czy w połogu mama z cukrzycą powinna jakoś szczególnie o siebie zadbać?
- Czy cukrzyca ciążowa bywa zapowiedzią problemów z przyswajaniem cukrów w przyszłości?
Wszystkim ciężarnym kontroluje się stężenie cukru we krwi, by wykluczyć cukrzycę ciążową... To rzeczywiście częsty problem?
– Zmiany hormonalne, które towarzyszą ciąży, mogą około 24. tygodnia doprowadzić do zaburzeń tolerancji węglowodanów, określanych mianem cukrzycy ciążowej. Problem dotyczy jednej na 30 przyszłych mam, czyli ryzyko jest całkiem spore. Bez profilaktycznych badań trudno rozpoznać cukrzycę ciążową, bo nie musi dawać wyraźnych objawów, a jeśli już wystąpią, przypominają klasyczne dolegliwości ciążowe, np. częstsze oddawanie moczu.
Sprawdź koniecznie: Masz cukrzycę ciążową i nie wiesz, jak się odżywiać? Wypróbuj nowy program dietetyczny
Czy można się uchronić przed cukrzycą ciążową?
– Cukrzyca ciążowa jest w dużym stopniu uwarunkowane genetycznie i jeśli ciężarna jest podatna na problemy z tolerancją cukrów, to tak do końca nie da się jej zapobiec. Może nie pojawi się ona w pierwszej ciąży, ale w kolejnej – tak, bowiem każda następna ciąża stanowi obciążenie dla trzustki. Cukrzyca ciążowa dotyczy zwłaszcza kobiet z grupy ryzyka, czyli z nadwagą, u których w rodzinie występuje cukrzyca (szczególnie typu 2), a także licznych wieloródek po 35. roku życia. Zdrowy tryb życia – niedopuszczanie do nadwagi, ruch na świeżym powietrzu i racjonalne odżywianie z ograniczeniem słodyczy i tłuszczów, to najlepsza profilaktyka.
>> Poradnie dla kobiet w ciąży z cukrzycą
Co mogą jeść mamy z cukrzycą?
Czy każda cukrzyca, która pojawia się w czasie oczekiwania na dziecko, jest typową cukrzycą ciążową?
– Grupa kobiet, szczególnie narażonych na wystąpienie cukrzycy ciążowej, często ma także zaburzenia metaboliczne, nie do końca związane z samą ciążą. Nietolerancja węglowodanów może objawić się u nich już na początku ciąży – wówczas podejrzewamy, że zaburzenia występowały przed poczęciem dziecka. Jeśli jednak nieprawidłowości zostają rozpoznane po raz pierwszy w ciąży, to i tak są określane jako cukrzyca ciążowa, niezależnie od przyczyny. Niestety, kobiety, które zapadają na cukrzycę już na początku ciąży, stanowią potencjalną grupę ryzyka utrzymania się choroby bądź jej rozwoju w późniejszym czasie. Natomiast przy klasycznej cukrzycy ciążowej najczęściej problem ustępuje wraz z narodzinami dziecka. W czasie ciąży może objawić się również, tzw. cukrzyca typu LADA, czyli cukrzyca typu 1 o późniejszym początku, lub nawet cukrzyca typu 1. Wymaga ona leczenia zastrzykami z insuliny do końca życia. Takich pacjentek jest szczęśliwie zaledwie kilka procent.
Jakie badania należy wykonać, by nabrać pewności, że w ciąży pojawiła się cukrzyca?
– Test obciążenia glukozą, tzw. test diagnostyczny z 75 g glukozy, należy wykonać u wszystkich ciężarnych między 24. a 28. tygodniem ciąży. Wykonujemy go tylko raz. Jeśli wynik jest nieprawidłowy, rozpoznajemy GDM – cukrzycę ciężarnych – i wprowadzamy dietę. Test należy powtórzyć tylko wtedy, gdy ciężarna zwymiotowała wypitą glukozę, a także, jeśli należy do grupy ryzyka i wykonano ten test, zgodnie z procedurą, na początku ciąży, po pierwszej wizycie. Jeśli okazał się prawidłowy, trzeba go powtórzyć między 24. a 28. tygodniem ciąży.
Wykrytą cukrzycę ciążową trzeba leczyć, bo...
– Ryzyko jest duże i dla dziecka, i dla matki. Istnieje niebezpieczeństwo, że dojdzie do przedwczesnego porodu, a nawet wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. Dzieci kobiet z nieleczoną cukrzycą często sporo ważą, są mniej dojrzałe i dlatego często niezdolne do samodzielnej egzystencji, głównie z uwagi na problemy z oddychaniem. Przyszła mama ma skłonność do zakażeń dróg moczowych, nadciśnienia tętniczego i rozwoju stanu przedrzucawkowego. Dlatego każda ciężarna, u której stwierdzono za wysokie stężenie cukru we krwi, powinna być prowadzona w specjalnym ośrodku zajmującym się cukrzycą w ciąży. Tam zostanie ustalony indywidualny program diagnostyczny i plan dietetyczny, ułatwiający przyswajanie cukru i utrzymanie prawidłowej wagi. U około 30–40 proc. ciężarnych z rozpoznaną cukrzycą ciążową trzeba poza dietą stosować insulinę.
Czy poród mamy z cukrzycą ciążową musi się kończyć cesarskim cięciem?
– Nie. Wskazaniami do elektywnego cięcia cesarskiego, czyli do takiego, którego przeprowadzenie rozważa się jeszcze przed rozpoczęciem porodu, jest w przypadku cukrzycy ciążowej masa płodu oceniana na więcej niż 4300 g. Pozostałe wskazania wynikają raczej z przebiegu porodu.
>> Cukrzyca w ciąży dieta: jadłospis dla mam z cukrzycą [PDF DO POBRANIA]
Czy dziecko dziedziczy po mamie skłonność do cukrzycy?
– To problemy rodzinne, więc dzieci matek po przebytej cukrzycy ciążowej trzeba chronić przed otyłością i okresowo kontrolować im poziom glukozy, by uchronić je przed cukrzycą typu 2 w przyszłości.
Czy w połogu mama z cukrzycą powinna jakoś szczególnie o siebie zadbać?
– Należy kontrolować poziom glikemii, zwracać uwagę na dietę, na to, że gwałtownie spada zapotrzebowanie na insulinę, często nawet o 50 proc. Należy kontrolować ciśnienie tętnicze, które, jeśli było podwyższone przed porodem, często wraca do normy, ale nie zawsze. Poza tym połóg przebiega podobnie jak w innych grupach pacjentek i postępowanie musimy ustalać indywidualnie.
Czy cukrzyca ciążowa bywa zapowiedzią problemów z przyswajaniem cukrów w przyszłości?
– Niestety, tak. U co piątej pacjentki z przebytą cukrzycą ciążową w ciągu 10 lat rozwija się cukrzyca typu 2. Dlatego kobiety, które miały takie problemy, muszą być pod stałą kontrolą, to znaczy po skończeniu połogu powinny powtórzyć test obciążenia glukozą. Jeśli wynik jest prawidłowy, zaleca się raz w roku kontrolę poziomu cukru, a przed ewentualną ciążą – ponowny test obciążenia glukozą. Gdy wynik testu jest nieprawidłowy, pacjentkę należy skierować do poradni diabetologicznej. Wszystkie kobiety po przebytej cukrzycy ciążowej powinny bardzo poważnie potraktować zalecenia lekarza i wreszcie zdecydować się na zdrowy tryb życia. To naprawdę najskuteczniejszy sposób zapobiegania rozwojowi cukrzycy w przyszłości.
miesięcznik "M jak mama"
