Przeciwciała (inaczej immunoglobuliny) są białkami, które produkowane są przez komórki układu odpornościowego. Wszystkie cechują się zdolnością rozpoznawania różnych antygenów, w ludzkich organizmach krąży jednak 5 różnych klas przeciwciał. Są nimi przeciwciała: IgA, IgG, IgM oraz IgD i IgE.
Każda z klas przeciwciał pełni nieco odmienną funkcję, z tego powodu przy podejrzeniu różnych problemów zdrowotnych mogą być zlecane oznaczenia stężeń odmiennych klas przeciwciał.
Badaniem, które przykuwa dość dużą uwagę wielu osób, jest oznaczenie IgE całkowitych oraz IgE swoistych – zainteresowanie to bierze się stąd, jaka jest funkcja tej klasy przeciwciał.
Spis treści:
Jaką funkcję w organizmie pełnią IgE całkowite?
Na czym polega badanie przeciwciał IgE i kiedy się je wykonuje?
Jakie są normy IgE całkowitego?
Dlaczego najlepiej interpretować wyniki IgE z lekarzem?
Jakie są przyczyny podwyższonego stężenia IgE we krwi?
Jakie terapie oparte są na blokowaniu przeciwciał IgE?
Jaką funkcję w organizmie pełnią IgE całkowite?
Immunoglobuliny IgE po raz pierwszy opisano w 1967 roku. Od tamtej pory świat medyczny zdobywał coraz więcej informacji na temat tego, jaką rolę odgrywają tego rodzaju przeciwciała w organizmie.
Przede wszystkim IgE powiązuje się z reakcjami alergicznymi – to te właśnie przeciwciała pobudzają różne komórki (m.in. mastocyty) do uwalniania histaminy, czyli mediatora uznawanego za jeden z najistotniejszych w przebiegu różnych reakcji alergicznych.
Zdecydowanie nie jest to jednak jedyna funkcja IgE. Tego rodzaju immunoglobuliny chronią nasz organizm również i przed różnymi niechcianymi gośćmi – IgE są bowiem zaangażowane także i w zwalczanie pojawiających się w ludzkim ciele pasożytów.
Czytaj:
Alergia pokarmowa u dzieci: przyczyny, leczenie i zapobieganie
Alergia krzyżowa u dzieci: objawy, lista alergenów krzyżowych
Czym jest IgE całkowite?
Czy to w medycznej literaturze, czy też w czasie analizy oferty jakichś laboratoriów, natknąć się można na dwa podobne, lecz nieco odmienne terminy: IgE całkowite oraz IgE swoiste.
Badanie IgE całkowitych pozwala określić, jakie jest ogólne stężenie tych immunoglobulin u pacjenta. Badanie IgE swoistych można traktować jako nieco precyzyjniejsze i dające zdecydowanie więcej informacji.
Czym jest IgE swoiste?
Tak jak wspomniano, immunoglobuliny IgE mogą reagować z różnymi antygenami. Nie jest jednak tak, że jedno IgE reaguje z każdym obcym dla organizmu antygenem – w organizmie krążą różne „populacje” IgE, gdzie każda z nich może się wiązać z jakimś konkretnym antygenem.
Badanie IgE swoistych polega więc na określeniu stężenia u pacjenta jakichś konkretnych immunoglobulin klasy E, np. tych, które reagują w stosunku co do jakiegoś jednego alergenu pokarmowego (np. białek mleka krowiego, ryb czy orzeszków ziemnych).
Na czym polega badanie przeciwciał IgE i kiedy się je wykonuje?
Do badania przeciwciał IgE – zarówno IgE swoistych, jak i IgE całkowitych – potrzebna jest próbka krwi pacjenta. Po jej uzyskaniu materiał trafia do laboratorium, gdzie przeprowadzane są pomiary stężeń tych immunoglobulin.
Obecnie istnieją zasadniczo dwa główne wskazania do badania IgE: oznaczenie stężenia tych immunoglobulin we krwi wykorzystuje się w monitorowaniu przebiegu choroby u osób z alergiczną aspergilozą oskrzelowo-płucną oraz u chorych na ciężką astmę, którym podawany jest lek omalizumab (o którym padnie kilka słów nieco później).
Badania, takie jak IgE całkowite i IgE swoiste, wykorzystywane są jednak również i – przynajmniej pomocniczo – w diagnostyce różnych alergii, m.in. pokarmowych.
Zwykle preferowane jest w tym przypadku przeprowadzenie alergicznych testów skórnych, wtedy jednak, gdy są one u danego pacjenta przeciwwskazane, posłużyć się można właśnie zastąpieniem tychże testów badaniem przeciwciał IgE.
Czytaj:
Plamica Schönleina-Henocha czyli zapalenie naczyń związane z przeciwciałami IgA u dzieci
Jak skutecznie chronić niemowlaka przed zarazkami?
Jakie są normy IgE całkowitego?
Podawane przez laboratoria normy przeciwciał IgE bywają naprawdę różne – z tego powodu przed analizą otrzymywanego wyniku zawsze konieczne jest zapoznanie się z tym, jakie wartości referencyjne przyjmuje dana placówka.
Istnieją jednak pewne prawidłowości dotyczące stężeń przeciwciał IgE u ludzi: otóż najmniejsze ich stężenia spotykane są u noworodków. Później – wraz z dorastaniem – stężenia tych immunoglobulin stopniowo narastają.
W końcu, kiedy dziecko powoli wchodzi w wiek nastoletni, ilość IgE we krwi osiąga maksymalne wartości, po czym – już w dorosłości – stężenie tych przeciwciał zaczyna stopniowo maleć.
W przypadku IgE całkowitych za normy przyjmuje się zwykle:
- noworodki: do 5-10 j./ml krwi,
- niemowlęta: do 30 j./ml krwi,
- dzieci do 10. roku życia: do 300 j./ml krwi,
- osoby dorosłe: do 100 j./ml krwi.
Podkreślenia wymaga tutaj jednak to, że wiek zdecydowanie nie jest jedynym czynnikiem wpływającym na stężenie IgE całkowitych. Znaczenie ma również płeć (wyższe stężenia tych immunoglobulin spotykane są u mężczyzn) czy stosowanie różnych używek (chociażby palenie papierosów może prowadzić do podwyższenia wartości IgE całkowitych).
Jakie są normy IgE swoistego?
Nieco trudniejsza jest z kolei interpretacja wyników badania IgE swoistych. W tym przypadku uzyskaną wartość stężenia danych przeciwciał przypisuje się zwykle do jednej z siedmiu wyróżnianych klas (od 0 do 6).
Wynik odpowiadający klasie 0 oznacza, że u pacjenta zasadniczo nie ma swoistych IgE. Od klasy 2 wyniki są uznawane za pozytywne i do im wyższej klasy przypisywany jest wynik pacjenta, tym więcej stwierdzono u niego swoistych IgE.
Aby problem przestał być enigmatyczny, podać tutaj można przykłady wartości wyników IgE swoistych, które odpowiadają poszczególnym klasom (wartości podane w kUA/l):-0: poniżej 0,35,-1: 0,35-0,7,-2: 0,7-3,5,-3: 3,5-17,5,
4: 17,5-50,
5: 50-100,
6: powyżej 100.
Czytaj:
Jakie są objawy alergii na kota u dziecka?
Jakie są objawy alergii na psa u dziecka?
Dlaczego najlepiej interpretować wyniki IgE z lekarzem?
Otrzymując wynik badania IgE, możemy oczywiście samodzielnie się z nim zapoznać i wysunąć różne wnioski. Najkorzystniej jednak – szczególnie, gdy badanie opłacaliśmy sami, bo wykonywaliśmy je prywatnie – udać się z jego wynikiem do specjalisty.
Taka sytuacja bierze się stąd, iż uzyskać odpowiedź na pytanie o to, czy rzeczywiście jesteśmy na coś uczuleni, możemy dopiero po dokładnym przeanalizowaniu naszego stanu ogólnego – sam wynik badania nie potwierdza ani nie wyklucza alergii.
O uczuleniu czy jakimś innym problemie zdrowotnym można mówić wtedy, kiedy nieprawidłowościom w badaniach laboratoryjnych towarzyszą jakieś dolegliwości. Należy tutaj zwrócić także uwagę na to, że czasami pacjent ewidentnie ma alergię, a mimo tego wyniki oznaczeń przeciwciał IgE są u niego całkowicie w normie.
Jeszcze innym aspektem, który jest bardzo istotny, jest to, że podwyższone stężenia przeciwciał IgE pojawiają się nie tylko u ludzi zmagających się z alergią – możliwych przyczyn podwyższonych wyników badań tych immunoglobulin wymienia się zdecydowanie więcej.
Jakie są przyczyny podwyższonego stężenia przeciwciał IgE we krwi?
Choroby alergiczne (takie jak np. alergiczny nieżyt nosa, astma czy alergiczne zapalenie spojówek) rzeczywiście są podstawowymi zaburzeniami, prowadzącym do podwyższenia ilości przeciwciał IgE we krwi. Poza nimi, nieprawidłowości dotyczące tych immunoglobulin mogą być również spowodowane przez:
- choroby pasożytnicze (takie jak np. toksokaroza, owsica, malaria czy glistnica i włośnica),
- choroby bakteryjne (np. gruźlicę),
- choroby wirusowe (np. mononukleozę),
- choroby dermatologiczne (takie jak m.in. łuszczyca oraz łysienie plackowate),
- schorzenia nowotworowe (np. raka płuca, chłoniaka Hodgkina),
- zaburzenia immunologiczne (m.in. zespół Wiskotta-Aldricha, zespół DiGeorge’a),
- schorzenia związane ze stanem zapalnym (np. młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń oraz choroba Kawasaki),
- marskość wątroby,
- zespół nerczycowy,
- alergiczną aspergilozę oskrzelowo-płucną,
- celiakię,
- chorobę niedokrwienną serca.
Przyczyn podwyższonych stężeń przeciwciał IgE jest więc tak dużo, że naprawdę każdy nieprawidłowy wynik badania tychże immunoglobulin powinien zostać zawsze skonsultowany z lekarzem. Tylko wtedy możemy mieć pewność, że nie zostanie u nas przeoczona jakaś groźna, potencjalnie nawet zagrażająca życiu, choroba.
Czytaj:
Morfologia krwi u dziecka - interpretacja wyników badań krwi, normy, przekroczenia
Badanie CRP - jakie są normy CRP?
Jakie są objawy alergii na słońce? Wideo
Ile kosztuje badanie IgE?
W przypadku otrzymania od lekarza skierowania na badanie IgE, możliwe jest wykonywania tychże analiz w ramach NFZ. Dość często jednak pacjenci sami opłacają koszt wykonania tychże badań.
Cena bywa różna, odmienna bywa ona zarówno w różnych miastach, jak i nawet w odmiennych placówkach medycznych zlokalizowanych w tym samym mieście.
Badanie IgE całkowitych kosztuje zazwyczaj około 20-40 złotych, z kolei oznaczenia IgE swoistych (dla jednego alergenu lub grupy kilku podobnych) kosztują zwykle w granicach 30-60 złotych.
Jakie terapie oparte są na blokowaniu przeciwciał IgE?
Przeciwciała IgE interesują nie tylko diagnostów, ale i specjalistów zajmujących się leczeniem różnych schorzeń. Wspominano wcześniej o omalizumabie – jest to przeciwciało monoklonalne, mające zdolność wiązania się z immunoglobulinami IgE.
Dzięki temu wiązaniu we krwi dochodzi do zmniejszania stężenia IgE, co z kolei skutkuje spadkiem aktywności komórek odpowiadających za reakcje alergiczne.
Obecnie omalizumab znajduje wykorzystanie przede wszystkim u chorych na ciężką astmę alergiczną, preparat czasami zalecany bywa również i tym chorym, którzy zmagają się z przewlekłą pokrzywką idiopatyczną.
