Spis treści
Gruczoł mlekowy to narząd wytwarzający mleko. Jest charakterystycznym gruczołem występującym u ssaków, które karmią swoje młode mlekiem, a dokładnie u ich samic. Gruczoł mlekowy w pełni rozwinięty jest bowiem tylko u żeńskich osobników. Według naukowców gruczoły wykształciły się z gruczołów potowych. Usytuowane są z reguły w okolicach brzucha, choć istnieją wyjątki wśród zwierząt. Gruczoły mlekowe nazywane są sutkami, chociaż nie u wszystkich ssaków przyjmują formę sutków.
Gruczoły mlekowe posiadają oczywiście również kobiety, jako przedstawicielki homo sapiens, czyli człowieka rozumnego. Jak wygląda budowa gruczołu mlekowego i jakie funkcje pełni ten narząd u ludzi?
Budowa gruczoły mlekowego
Gruczoły mlekowe u ssaków występują zawsze parzyście. Kobiety posiadają dwa gruczoły, zwane potocznie piersiami, które rozwijają się w okresie dojrzewania. Piersi mają stożkową budowę, są symetryczne względem siebie i przylegają do mięśnia piersiowego oraz mięśnia zębatego przedniego. Oddziela je zatoka sutkowa. Brodawki sutków zlokalizowane są na wysokości żeber (zwykle między III a VII – zależy to od tego budowy ciała i np. od tego, czy kobieta jest w okresie laktacji). Gruczoł mlekowy kobiety to największy gruczoł skórny człowieka. Jego rozmiary, czyli wielkość piersi zależy od ilości tkanki tłuszczowej.
Czytaj: Pękające brodawki - jak radzić sobie z podrażnionymi i pękającymi brodawkami?
Gruczoł mlekowy zbudowany jest z:
- przewodów mlecznych, które uchodzą do brodawki sutkowej i które zakończone są pęcherzykami mlecznymi,
- kilkunastu płatów ciała sutka (tkanka gruczołowa),
- ciała tłuszczowego,
- tkanki łącznej,
- brodawki sutkowej,
- jej ciemniejszej otoczki pokrytej guzkami (to gruczoły kłębkowate oraz gruczoły łojowe i potowe).
Gruczoł mlekowy przecinają również naczynia krwionośne, limfatyczne oraz nerwy.
Funkcja gruczołu mlekowego
Ważnym elementem gruczołu mlekowego są przewody mleczne, które tuż przy ujściu do brodawki sutkowej rozszerzają się tworząc zatokę mleczną. To właśnie nimi wypływa mleko, którym kobieta karmi swoje dziecko. Produkcja pokarmu i karmienie piersią to najważniejsza funkcja gruczołu mlekowego.
Laktacja to efekt działania hormonów. Pod ich wpływem, tuż po porodzie, ale niekiedy w ostatnich tygodniach ciąży, organizm kobiety zaczyna produkować pokarm, który następnie jest wysysany z piersi przez noworodka i stanowi jego jedyne pożywienie.
Czytaj: LAKTACJA: gdy pokarmu jest za mało albo za dużo
Mleko powstaje w pęcherzykach mlecznych, z których przewodami mlekowymi dostarczane jest do brodawki sutkowej ssanej przez dziecko. Pęcherzyki wytwarzają pokarm pod wpływem wielu hormonów, z których największe znaczenie ma prolaktyna oraz oksytocyna. Ta pierwsza pobudza pęcherzyki mleczne do produkcji pokarmu, druga – pobudza komórki mięśniówki gładkiej powodując wypływanie pokarmy z przewodów mlecznych.
Czytaj: Mleko mamy - najzdrowsze na świecie!
Poza produkcja pokarmy gruczoły mlekowe pełnią również inną funkcję – są kobiecym atrybutem i odgrywają znaczącą rolę w życiu intymnym kobiety.
