NIEPŁODNOŚĆ: dlaczego nie mogę zajść w ciążę?

Spis treści

1. Problem z zajściem w ciążę: zaburzenia hormonalne
2. Bezpłodność a niedoczynność tarczycy
3. Zajście w ciążę mocno ogranicza endometrioza
4. Dlaczego nie mogę zajść w ciążę? Wady i choroby macicy
5. Kobiecą płodność zmniejsza:
6. Przyczyny niepłodności: niewydolność jajników
7. Przyczyny niepłodności: zrosty pooperacyjne
8. Co utrudnia zajście w ciążę? Stany zapalne w miednicy mniejszej
9. Przyczyny niepłodności: zaburzenia układu odpornościowego
10. Problemy z zajściem w ciążę: nieprzyjazna szyjka macicy

Choć nie ma nic bardziej naturalnego niż urodzenie dziecka, to jednak nie każdej kobiecie udaje się to bez problemu. Jest bowiem wiele czynników, które utrudniają zajście w ciążę i przyczyniają się do niepłodności. Na szczęście obecnie medycyna może takim kobietom pomóc. Aby jednak podjąć skuteczne leczenie niepłodności, trzeba najpierw poznać przyczynę problemu. Przypominamy zatem, jakie są najczęstsze przyczyny kobiecej niepłodności i jakie sygnały mogą o tym świadczyć.

Problem z zajściem w ciążę: zaburzenia hormonalne

Jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności (niemożności zajścia w ciążę) są nieprawidłowości hormonalne zaburzające przebieg owulacji – dotyczy to ok. 30 proc. przypadków kobiecej niepłodności. Zaburzenia owulacji to np. niezdolność pęcherzyka z komórką jajową do pęknięcia, wzrastanie pustego pęcherzyka, zaburzenie uwalniania komórki jajowej z pęcherzyka w czasie jajeczkowania. Najczęstszym zaburzeniem hormonalnym u kobiet w okresie rozrodczym jest zespół policystycznych jajników (PCOS). Jego przyczyną jest nadmiar męskich hormonów (androgenów) w organizmie kobiety. Pod wpływem androgenów następuje obumieranie pęcherzyka z komórką jajową i powstanie torbieli – po latach doprowadza to do powstania jajnika zawierającego dużo małych pęcherzyków jajnikowych, które jednak nie dojrzewają i kobieta nie ma owulacji. Skutkiem PCO są zaburzenia miesiączkowania, brak owulacji i niepłodność. O zespole policystycznych jajników mogą świadczyć: nieregularne i długie cykle miesiączkowe (powyżej 35 dni), często połączone z brakiem menstruacji, nadmiar androgenów we krwi oraz duża liczba tzw. pęcherzyków pierwotnych w jajnikach (są one widoczne podczas badania USG).

Przeczytaj również: Zespół policystycznych jajników objawy: czy zawsze muszą wskazywać chorobę?

Bezpłodność a niedoczynność tarczycy

Zaburzenia hormonalne mogą wynikać też ze schorzeń tarczycy – niedoczynność tarczycy powoduje, że we krwi jest zbyt mało hormonów tarczycowych, a to może prowadzić do nieregularnych miesiączek lub ich zaniku, zaniku owulacji czy niemożności zagnieżdżenia się komórki jajowej w ścianie macicy. Także hiperprolaktynemia, czyli zbyt wysokie stężenie prolaktyny we krwi, może prowadzić do zaburzeń jajeczkowania, a w konsekwencji – braku miesiączki i owulacji. Prolaktyna oddziałuje też bezpośrednio na gonady, powodując zmniejszenie wydzielania u kobiet progesteronu (tzw. niewydolność ciałka żółtego). Ciałko żółte powstaje z resztek pękniętego pęcherzyka Graafa, z którego uwolniło się jajeczko. Progesteron w drugiej fazie cyklu jest odpowiedzialny za prawidłowe przygotowanie endometrium do zagnieżdżenia się zarodka. Jeśli ciałko żółte produkuje za mało progesteronu, błona śluzowa macicy nie jest przygotowana na przyjęcie zarodka i dochodzi do wczesnego poronienia.

Przeczytaj również: Nadczynność i niedoczynność tarczycy: objawy, przyczyny i leczenie

Zajście w ciążę mocno ogranicza endometrioza

Poważnym czynnikiem ograniczającym płodność jest endometrioza. Choroba ta polega na tym, że fragmenty błony śluzowej macicy „wędrują” w inne miejsca organizmu – mogą występować na otrzewnej, narządach jamy brzusznej (jajniki, jelita, pęcherz moczowy), a nawet w płucach, jamie nosowo-gardłowej czy w oku. Te ogniska endometriozy (tzw. wszczepy) reagują na cykliczne zmiany hormonalne tak samo jak właściwe endometrium: okresowo złuszczają się, powodując krwawienia i stany zapalne, po czym się odbudowują. Choroba objawia się przewlekłymi bólami brzucha i podbrzusza, bolesnymi i bardzo obfitymi miesiączkami, bolesnym współżyciem, plamieniem między miesiączkami. Mogą się pojawiać bóle w okolicy krzyżowej, bolesność przy oddawaniu moczu, wypróżnianiu się i podczas badania ginekologicznego. Chorobie mogą też towarzyszyć wzdęcia, zaparcia, biegunki, zmęczenie. Nawet w łagodnym stadium endometrioza może mieć toksyczny wpływ na komórki jajowe i zmniejszać zdolność endometrium do implantacji zarodka. W stadium zaawansowanym natomiast może się przyczynić do zniszczenia jajników i zaburzeń funkcjonowania jajowodów, z ich niedrożnością włącznie.

Przeczytaj także: Endometrioza a ciąża. Przyczyny i leczenie endometriozy

Oblicz swoje dni płodne

Dlaczego nie mogę zajść w ciążę? Wady i choroby macicy

Niepłodność może wynikać także z nieprawidłowości anatomicznych w obrębie narządów rodnych. Chodzi zwłaszcza o takie wady, jak: niedorozwój macicy, przegroda macicy, znaczne tyłozgięcie macicy, wrodzone wady w budowie jajowodów czy brak jajników. Polipy z kolei to płaskie, podłużne twory z błony śluzowej, które mogą się pojawić w każdej części ciała. Te, które pojawiają się w trzonie macicy, mogą powodować niepłodność i obfite krwawienia miesiączkowe. Mięśniaki macicy to kolejne, dość częste przyczyny kobiecej niepłodności. Są to łagodne guzy, nazywane również włókniakami. Lekarze oceniają, że u 20–25 proc. kobiet między 30. a 50. rokiem życia występuje jeden lub więcej włókniaków. Skutkiem mięśniaków macicy są: długotrwałe miesiączki, trudności w zajściu w ciążę, poronienia. Sprzyjają im zaburzenia hormonalne i skłonności genetyczne.

Przyczyny niepłodności: niewydolność jajników

U części kobiet dochodzi do przedwczesnego wyczerpania zasobu pierwotnych pęcherzyków w jajnikach i wygaśnięcia czynności jajników. Każda kobieta rodzi się z określoną liczbą komórek jajowych (średnio ok. 300 tysięcy), potencjalnie zdolnych do zapłodnienia. W każdym cyklu miesiączkowym część pęcherzyków jest zużywana, a więc z wiekiem jest ich coraz mniej. Gdy rezerwa jajnikowa się wyczerpie, rozpoczyna się okres menopauzalny. U niektórych kobiet następuje to znacznie wcześniej niż zwykle – przed ukończeniem 35. roku życia. Może to być spowodowane np. terapią przeciwnowotworową, czynnikami immunologicznymi lub genetycznymi.

Przyczyny niepłodności: zrosty pooperacyjne

Częstą przyczyną problemów z zajściem w ciążę jest niedrożność jajowodów spowodowana zrostami. Po operacjach chirurgicznych w obrębie jamy brzusznej często dochodzi do powstania zrostów, czyli trwałych, nieprawidłowych połączeń między tkankami. Jeśli zrosty pojawią się w jajowodach, uniemożliwiają komórce jajowej wędrówkę do macicy, skutecznie blokując możliwość jej zapłodnienia przez plemniki.

Co utrudnia zajście w ciążę? Stany zapalne w miednicy mniejszej

Niepłodność może być też konsekwencją nieleczonych infekcji w miednicy mniejszej – przede wszystkim chlamydiozy i rzeżączki, ale także np. długotrwałej, zaniedbanej grzybicy narządów rodnych. Ostre lub przewlekłe stany zapalne mogą prowadzić do bliznowacenia, powstawania ropni i w efekcie zniszczenia jajowodów, a tym samym do niepłodności tzw. mechanicznej.

Przyczyny niepłodności: zaburzenia układu odpornościowego

Czasami organizm kobiety wytwarza przeciwciała przeciwko plemnikom jej partnera, które są traktowane jak obce antygeny. Przeciwciała w śluzie szyjki macicy tworzą barierę i blokują dotarcie plemników do komórki jajowej. Ten czynnik jest ostatnio kwestionowany przez część specjalistów, którzy uważają, że takiego problemu nie ma i nie zlecają badań w tym kierunku. Zaburzenia immunologiczne mogą również utrudniać implantację zarodka w ścianie macicy.

Problemy z zajściem w ciążę: nieprzyjazna szyjka macicy

Bywa, że kłopoty sprawia sama szyjka macicy. Niedostateczne jej otwarcie, zbyt mała produkcja śluzu szyjkowego lub jego brak, śluz o zbyt gęstej konsystencji – wszystkie te czynniki uniemożliwiają plemnikom skuteczne dotarcie do komórki jajowej.

miesięcznik "M jak mama"